Teşekkürler toplum

İYİLİK ÜZERİNE

William SAROYAN, demiştir ki: “Herkes - kendi gördüğü şekliyle - kötü bir dünyada yaşayan iyi bir insandır.” Bir de “Karşındakini parmağınla göstererek iyi ya da kötü olduğunu söylerken diğer dört parmağının da kendine dönük olduğunu unutma!” diyen bir atasözü vardır. Bu iki sözü bir arada kullanıp düz mantıkla olaya baktığımızda “kötü” kavramının sonunu getiririz. Öyle ya “kendini dört kez iyi kabul eden insan karşısındakilerin bir kez olsun iyi olduğunu kabulleniyor” demektir. O halde derdimiz nedir? Her şeyin güllük gülistanlık olması gerekmez mi?

Önce, hiçbir sağlıklı insan yaptığı herhangi bir işi “yanlış yapıyorum” diye yapmaz. Yaptığı işin yanlışlığını sonradan fark ederek düzeltir ya da düzeltmez o ayrı konu. Ama bir işi yapmadan önce ya da yaparken “doğru” olduğunu tahmin ederek yapar. Böyle olduğunda; herkes kendine göre “iyi”sini yaparsa “kötü” kalmaz demektir.

Bu durumda “kötülük” denilen olgu acaba UFO’larca uzaydan mı getiriliyor? Ya da Van Gölü Canavarı gibi denizlerin dibinde saklanıp canı sıkıldıkça ortaya mı çıkıyor? Hiçbiri değil. Ayaklarımızı yere basarak doğru tahliller yaparsak görürüz ki “iyilik” de, “kötülük” de “insanların” eseri. Elle tutulup gözle görülmeseler de sonuçları bütün insanlığı yakından etkileyen bu çok geniş boyutlu iki kavram üzerine kitaplar yazılmıştır. Daha da yazılacaktır. Burada üzerinde durmak istediğimiz yan; bu kavramların insan topluluklarının yaşamına nasıl girdiği, onları nasıl etkilediği.

Toplumların ekonomik ilişkileri içerisinde “DURUMLARI ve ÇIKARLARI” birbirine taban tabana zıt iki ayrı insan kümesi vardır ki işte sorunun asıl kaynağı buradadır. Bu kümelerden bir tanesi diğerinin üzerindeki egemenliğinin sürmesini ötekisi de kalkmasını ister. Bunun savaşı yapılır. İşin şaşılası yanı, bu savaş mertçe yapıldığında ortaya ‘kötülük’ diye bir olgu çıkmaz. Savaşın adı konmuştur. Taraflar saflarını bilirler. Ona göre davranırlar. Ama gelgelelim bir taraf diğer tarafı arkadan ya da içerden vurmaya kalkınca işin rengi değişir. Ortalığı bir toz duman sarar ki göz gözü görmez. Kan gövdeyi götürür. “Kötülük” Canavarı ortaya çıkar.

Bu insan kümelerinden birisi diğerine ait olan hemen her şeyi, başta emek gücü olmak üzere inançlarını, düşüncelerini, kültürünü, duygularını, cinselliğini, yaşını, güzelliğini, özürlülüğünü sömürmek ister. Diğeri de bu davranışa gücünün yettiğince karşı koyar. Savaşır. Ya da koyamaz. Alabildiğine sömürülür.

Bir de bu kümelerin dışında ‘iki cami arasında beynamaz’ başka kümeler de vardır ki bunların hâli daha bir içler acısıdır. Ne zaman, hangi durumda, kimden yana tavır alacaklarını bilemediklerinden ‘deli danalar’ gibi oradan oraya koşturup dururlar. Özenti içinde olduklarından ne ‘örs’ olurlar ne ‘çekiç’. Ezildikleri halde ezenden yanaymış gibi görünüp onların “çanak yalayıcılığını” yapmaya çalışırlar. Onu da beceremeyip yüzlerine gözlerine bulaştırırlar. Öylesine onursuzca yaşayıp giderler.

“İyilik” kavramı da garibim, bunların haline bakıp bakıp boyun büker. Sahi yazının başlığını “İyilik Üzerine” koymuştuk değil mi?

Genişletmek için tıkla ...

spastik' Alıntı:

biz kimseyi vede toplumu canavar olarak görmeyiz ...

Genişletmek için tıkla ...

KUŞLARI BOYAMAK

Polonya asıllı ünlü yazar Jerzy KOSİNSKİ, "Boyalı Kuş" adlı romanında II. Dünya Savaşı Sırasında bir çocuğun başından geçenleri akıcı bir dille anlatır. Savaşın insan ve insan toplulukları üzerindeki acımasız etkilerini, kendi türünden olan ama kendisinden farklı yanları olduğu için bir başkasına ‘düşman’ kesilen insanları bu romanda tanıtır. Kültürel az gelişmişliğin, savaşla birlikte insanları ne denli ‘gaddarlaştırabileceğini’ sayfalar arasında adeta sürükleyici bir film izler gibi izleriz.

Bundan elli küsur yıl önce yaşananları, günümüz dünyası yeniden yaşamak istemiyor. Ama ne yazık ki gerisinde acıdan başka hiç bir şey bırakmayan bu tür olaylar, zaman zaman ve çok çeşitli bölgelerde alabildiğine yaşanıyor. Doğal olarak özürlüler, hemen her durumda olduğu gibi sağlıklı insanlardan, daha fazla enerji harcayarak ve daha bir zorlanarak katlanıyor bu inanılmaz vahşete.

Hemen hemen doğadaki tüm canlıların kendisinden güçsüz canlılara karşı takındığı tavır şu atasözüyle özetlenmiştir: ‘Büyük balık küçük balığı yutar.’ Bu sözün doğruluğu kültürel gelişmişlikle ters orantılıdır. Yani, insanlar kendilerini, kültürel olarak ne denli geliştirmişlerse, ilkel duygu ve düşüncelerinden ne denli arınmışlarsa bu söz geçerliliğini o kadar yitirir. Ve insanlık, kendinden güçsüz olanı ezip yok etmek yerine; kendinde olanı ‘paylaşma’yı öğrendiğinde onurunu kazanır.

Gelişmiş toplumlarda bile sık görülen; yabancı düşmanlığının altında yatan gerçek neden, elimizdeki olanakları daha çok kişiyle paylaşma kaygısıdır. İnsanın doğasında var olan bu bencillik duygusu daima yeni düşmanlıkların yaratılmasında malzeme olmuştur. Topluluğa dışardan katılan bireyin, eski üyelerin ‘boğazlarına ortak’ olma olasılığına karşı bazen gizliden gizliye, bazen de açıkça ‘düşman’ olunur. Tâ ki yabancının, ‘bir dost’ olduğunu, ‘kendisinden bir zarar gelmeyeceğini’, ‘yük olmayacağını’ hatta gerekli ilgiyi, yardımı, sevecenliği vb. görür ise ‘yararlı bile olabileceğini’ gözle görülür, elle tutulur bir biçimde ‘kanıtlamasına’ dek. Bu elbette kolay değildir. Hem de hiç kolay değildir.

Kimi toplumlarda da ‘güçsüz’ olana karşı bir ‘acıma duygusu’ gelişmiştir. Konuşmalarda, bakışlarda, hemen her davranışta aslında ‘ne yapılması gerektiğini bilememekten’ ileri gelen ‘telaşlı bir yardımseverlik’le karışık acıma duygusudur bu. Böyle olması nedeniyle her türlü ‘sömürüye’ de açıktır. ‘Duygu sömürüsü’ bunların başındadır. Özellikle son yıllarda medyada buna yönelik pek çok örnek sergilenmiştir. Konuya, ‘bu zavallı yardım bekliyor’ söylemiyle yaklaşmak yalnızca ‘zavallı’ sayısını artırmaktadır. Oysa ihtiyacı olanlara yardım etmenin toplumsal sorumluluk olduğu bilinci ile konunun kişisellikten kurtarılıp; kurumsallaştırılmasıyla kalıcı çözümler bulunabilir.

***

Yabancılarla güçsüzlerin ortak yanlarının alınıp bir roman kahramanın kişiliğinde birleştirilmesini, yukarda sözünü ettiğim "Boyalı Kuş"ta okuyabiliriz. O romanda anlatılanları da -öylesine dehşet verici olmasa bile- hemen her gün yaşar, duyar ya da görürüz. Her defasında ‘bu son olsun’ desek bile. Ama ne yazık ki, bir başka gün daha da acı veren bir olayı öncekinden ders almadığımızı kanıtlamak istercesine yine yaşar, duyar ya da görürüz.

Doğuştan ya da sonradan özürlü, fiziksel engelli, sakat ya da ne derseniz deyin kimi insanlar, yaşamın gerçeklerini, yukarıda değindiğim gibi sağlıklı insanlardan daha çok çaba sarf ederek, daha fazla yorularak yüklenmek zorundadırlar. Bu nedenle, yaşamın güzel yanlarına daha bir sıkı sarılmak, küçük nedenlerden büyük mutluluklar çıkartabilmek zorundadırlar. Bunu yapabildikleri sürece yaşama savaşında hep ‘kazanan’ olurlar.

Genişletmek için tıkla ...

Baben' Alıntı:

Kimi toplumlarda da ‘güçsüz’ olana karşı bir ‘acıma duygusu’ gelişmiştir. Konuşmalarda, bakışlarda, hemen her davranışta aslında ‘ne yapılması gerektiğini bilememekten’ ileri gelen ‘telaşlı bir yardımseverlik’le karışık acıma duygusudur bu. Böyle olması nedeniyle her türlü ‘sömürüye’ de açıktır. ‘Duygu sömürüsü’ bunların başındadır. Özellikle son yıllarda medyada buna yönelik pek çok örnek sergilenmiştir. Konuya, ‘bu zavallı yardım bekliyor’ söylemiyle yaklaşmak yalnızca ‘zavallı’ sayısını artırmaktadır. Oysa ihtiyacı olanlara yardım etmenin toplumsal sorumluluk olduğu bilinci ile konunun kişisellikten kurtarılıp; kurumsallaştırılmasıyla kalıcı çözümler bulunabilir.

Genişletmek için tıkla ...

spastik' Alıntı:

Yıl 2005 ve 2006 ya az kaldı 21. yy.da yaşıyoruz artık internetin şaha kalktığı ve bilgilerin her saniye değiştiği bir zamandayız. Hayatımızı neredeyse teknoloji yönetiyor örneğin cep telefonumuzu evde unuttuğumuzda bir organımız yokmuş gibi eksiklik duyguları yaşıyoruz ya da mail adresimiz başkalarının eline geçtiğinde bütün dünyamız başımıza yıkılıyor çünkü bütün kişisel bilgilerimiz orada belki de bütün iş bağlantılarımızı onun aracılıyla kuruyoruz. Buradan da anlaşılacağı üzere bilginin eşlik ettiği teknoloji hayatımızı çok kolaylaştırdığı gibi kâbusa da çevirebiliyor. Şimdi bu teknolojinin engelli açısından önemine değinmek istiyorum. Eskiden kol gününe dayalı iş alanlarında çalışma olanağı bulamayan ya da kısıtlı alanlarda iş bulabilen veya bulduğu işte idare edilen engellinin çalışma şartları teknoloji sayesinde değişebilecek. Eskiden bilgi araçlarına ulaşamayan yaşadığı ülkedeki gelişmeleri takip edemeyen bu sebepten birçok fırsatı kaçıran engelli değişen dünya şartlarıyla birlikte değişime uğrayacak. Burada kritik nokta şurası; bu teknolojiyi kullanabilecek bilgi alanlarına sahip olunması işte burada eğitim devreye giriyor engellinin hayatını değiştirecek bu teknolojileri kullanması için mutlaka bilinçlenmesi gerekiyor bunun da yolu aile eğitiminden geçiyor. Herkes için aile eğitimi çok önemli fakat ülkede yaşayan engelli aileleri için iki kat daha önemli bir konu bu özellikle büyük şehirlerde bu konuda çalışmalara kulak misafiri oluyoruz. Engelli çocuklara nasıl davranılması gerektiği nelere dikkat edilmesi, hangi alanlarda önlem alınması vs vs konularda aileleri eğitici programlar düzenleniyor bu sayede bilinçli ana-babaya sahip olan çocuk yaşamdaki çok hayati bir engeli de böylece aşmış oluyor gerisi örgün eğitimle birlikte engellinin gayretine kalıyor. Sonuç olarak bilinçli engellilerden ve kendine güvenen işinde ve sosyal yaşamda başarı sağlamış engelliler yetişiyor ve doğal olarak da ortada acınacak bir durum kalmıyor.
SAYGILAR

Genişletmek için tıkla ...

Sen toplumun hepsini üniversite mezunu yap, onları doyuracak ekmeğin parasını kazanmasını sağlayacak “iş” kapısı açamazsan sonuç yine aynıdır. Son sistem bilgisayarla donat, onu ne amaçla ve nasıl kullanmayı öğretmezsen sonuç yine aynıdır.
Hiçbirisinin de önceliği yoktur! Eşit olarak gelişmek zorundadırlar. Bizler gibi “yamuk” bir gelişim olursa sorun ne bizde, ne onlarda, ne başka bir yerdedir.

Genişletmek için tıkla ...