
Geçen hafta Atistoteles'in " Poetika " adlı kitabını okuyordum. Bu kitabı okudukça tüylerim diken diken oluyor. İnsanlık tarihi bakımından çok eski olan bu kitapta yazılanlar halen güncelliğini koruyor. İşte beni şaşırtan bu. Bir kez daha Aristoteles'e hayranlığım artıyor.
Aristoteles, tüm sanatlarda taklit olduğunu söyler. Bu taklitlerin ritim, söz ve harmoni aracılığıyla yapıldığını ekler. İşte o zaman kafamda bir soru oluştu. Şiirde ritim nedir?
Hemen araştırmaya koyuldum. Yıllar önce okuduklarımdan kafamda sadece kırıntılar kalmıştı. Kızımın Türkçe kitabını karıştırdım. Hece vezni, aruz vezni, kafiye, redif v.b. v.b. gibi kavramları yeniden okudum.
Evet, bilgiler yenilenmediği zaman unutuluyor. Bu arada tanıdıklarımla konuştum. İşte çıkardığım sonuçlar:
Türk şiirinde iki çeşit ritim var. Birincisi hece vezninin ritmidir. Her dizede eşit sayıda hecenin olması demektir. Bir kaç kalıpta toplanıyor. 7,11,14,...'lü heceler şeklinde.Bunun haricinde istediğiniz kadar da uzatabilirsiniz. Bunu yaparken durak da kullanabilirsiniz 4+3, 6+5 vs. gibi.
Bir diğeri de aruz ölçüsünün getirdiği ritmik hâldir ki bunda daha çok hissedersiniz; çünkü aruzda kapalı hece ve açık heceler (kapalı hece ünsüz sesle biten hece, açık ise ünlüyle) esastır ve belli kalıplar dahilinde bunları kullanabilirsiniz. Aruzda bu ritmi yükselen ve alçalan sesler açısından daha fazla hissedersiniz. Musiki kulağınız varsa aruzda ritmi yakalamak çok kolaydır. Bir vakitten sonra otomatik olarak kalıbı da bulursunuz.
Bunu yanında serbest nazım da bazen kendi içinde ritim yakalar. Mesela çeşitli dizeler birbiriyle alakalı olabilir. Ritim bir dizede kaybolmuşken üç dize sonra karşınıza çıkabilir.
Serbest nazımda eylemlerler de bir ritim oluşturulabilir. Örneğin, " Yürüyorum, uyanıyor, yürüyorum, yağmalıyor, tutunamazsın, tutuştursun, savrulsun " gibi.
Peki şiirde biçim mi önemlidir yoksa anlam mı? Bu konuda ne düşünüyorsunuz? Yine kendi kendime sorup kendi kendime cevap vermek durumunda kalabilirim. Olsun... Çünkü yazmak da öğrenmenin bir diğer yolu. Özellikle şiir yazanlara seslenmek istiyorum. Ne dersiniz? Özellikle Tırtıl'ın bu konudaki düşüncelerini merak ediyorum. Evet, Tırtıl... Seni dinliyorum :lol: :lol: :lol: