Sizce sözlükte 'engelli' kelimesinin karşısında nasıl bir tanım olmalı?

[yarenn66]

nederseniz deyin sonuçta defoluyuz kardeşim bu kadar basit fazla kafa yormaya ne gerek varki :lol:

[A_GEYiK]

Arkadaşlar, konu size/bize ne densin değil! Konu, sözlükte/ansiklopedide 'engelli' kelimesinin karşısında nasıl bir açıklama olsun?

Öncelikle “Engel” kelimesini ele alalım.

Türk Dil Kurumu Sözlüğünde 'Engel':
Bir şeyin gerçekleşmesini önleyen sebep, mâni, mahzur, müşkül, pürüz, mânia, handikap:

Türk Dil Kurumu Sözlüğünde 'Engelli':
1. Engeli olan, mânialı.
2. Vücudunda eksik veya kusuru olan.

Engel, isimdir. Engelli ise sıfattır.
Sıfat; Bir ismi, nitelik, nicelik, yer, sıra vb. bakımından niteleyen, belirten kelime, ön ad:

Nasıl insan?
Engelli insan.

Ne engelli?
İşitme engelli.
Fiziksel engelli.

Çoğu yerde görürüz, “Personel dışındakiler giremez.” Burada personel engelli değildir. Personel dışındaki herkes engellenmiştir.

Bu sebeple; Türk Dil Kurumu Sözlüğünde 'Engelli' tanımı, bence uygundur.

[aksu]

Engelli: Yaşam faliyetlerinde engelleri olan.

[gadjodilo]

eğer ortada kollektif bi hareket varsa kollektif bir bilinçte olmalı.
herkesin başka telden çaldığı aynı sorunlarla karşı karşıya oldukları halde henüz ortak bir stratejileri yaklaşımları olmayan insanlar 10 millon deil 1 millarda olsa kimse tarafından dikkate alıncaklarını sanmıyorum.
işte tam bu noktada tanımlamaların, ortak bilincin temeli olan temel kavramlar üzerinde uzlaşı sağlanmış olmasının önemi hayatidir.
tanımlar, bizim kim olduğumuzun anahtarıdır kendimize biçtiğimiz kimliktir. herşeyimizi, hayatlarımızı yansıtacak ve içine alacak ağırlığı ve temsili yansıtmalıdır.
bu nedenle en ince ayrıntısına kadar masaya yatırılmalı ve herkes kendi bakış açısını buraya taşımalıdır ki tam manasını bulabilsin.

[OturanBoğa]

Sakat kavramı bir durumu anlatır, aşağılama felan değildir.
Bunu bir önveri olarak ele alırsak, yani sakat kavramının bir durum tespiti/anlatımı/resim çekimi olduğunu kabul edersek, o zaman bu kavramın içini dolduran eksik/fazla/işlev kısıtlığı/işlev farklılığı gibi betimlemeleri de birçok olayı/durumu anlatırken rahatlıkla kullanabiliriz; bundan rahatsız olmayız.

"Farklı insan"
"Sakat insan"

Sizce hangisi bir sakatı daha çok/iyi ifade (resm)ediyor?
'Farklı' dendiğinde, binlerce fark sıralanabilir, ama 'sakat' dendiğinde, ne olduğu üç aşağı beş yukarı bellidir. 'Farklı' derken, en öne hep bu farklı olma halini koymuş oluruz. Oysa bu farklılığı her zaman belrtmek saçma ve ayrımcı olur. Farklı denilerek, anlatılmak istenen kişi ya da şeyler anında ötekileştirilmiş olur ve 'öteki'yi sıradanlaştırmak çok zordur.
"Ahmet farklı..." dendiğinde, Ahmet hakkında hep bir şüphe uyandırılmış olur, oysa "Ahmet sakat" dendiğinde, basit bir durum tespiti yapılmış olur.

Bilmiyorum anlatabiliyoru muyum düşüncelerimi ama, nokta sorularla deşerseniz belki ben de daha rahat dillendirebilrim kendimi.

Son olarak fark ve sakat kelimeleri arasındaki farkı şöyle anlatabilirim sanırım:
Nerede okuduğumu hatırlamıyorum ama, yapılan araştırmaya göre, zor anında "İmdaaaat!" diye haykırılıp yardım istendiğinde, her 100 kişiden 30'u yardıma koşuyor; oysa "yangın vaaar ya da ayağım kırıldı..." dendiğinde, 100 kişinin tamamı yardıma koşuyor.
Bu koşullanmanın gerekçeleri araştırıldığında görülüyor ki, insanlar bilinmeyen durumlar karşısında çok çekingen davranıyorlar. Oysa, ne olduğunu tahmin ettikleri durumlarda çok daha kolay karar verebiliyorlar.

Bunun gibi, "sakat Ahmet" dendiğinde o sıradan bir durum ifadesidir, ahmet'in resmedilmesidir, hala "bizden"dir. Oysa "farklı" dendiğinde, bilinmeyen bir alan vardır önde ve ötekidir...

[spastik]

ACIKCASI "FARKLI" KELİMESİ DİĞER HERKES İÇİN TANIM OLUR MU OLMAZ MI BİLMİYORUM.DAHA ÖNCE YAZDIĞIM GİBİ ÖNCELİKLE BU BENİM BİREYSEL MESELEM HER GELİŞEN YENİ KAVRAMDA OLDUĞU GİBİ DAHA SONRA YAYILIR MI YAAYILMAZ MI BU KKİTLENİN VERECEĞİ KARAR BU Bİ HAYAT KAVGASI DEİL BENİM İÇİN.
YANLIZ BENİ ÇOK FAZLA TANIMLADIĞI BİR GERCEK BEDESEL ANLAMDA OLSUN VE DÜŞÜNSEL ANLAMDA OLSUN.ÇÜNKÜ FARKLI YÜRÜYORUM GENELE BAKTIĞIMDA BU FARKLILIK HERKESİN GÖZLEMLİYECEĞİ Bİ GÖRSELLİK ADIMLARIMI FARKLI ATIYORUM HERKESTE FARRKLI OLARAK İLERLEMEME NEDEN OLUYOR BU. BAŞKA Bİ KONU FARKLI YİYORUM TUTUŞUM FARKLI KAVRAYIŞIM FARKLI. BASKA Bİ KONU FARKLI KONUŞUYORUM SÖZCÜKLERİN AĞIZIMDAN ÇIKIP KARŞŞIDAKİNİN DUYU EŞİĞİNE ULAŞIMI FARKLI. BU KADAR FARKLILIK İÇİNDE " FARKLI" KELİMESİ ÇUK OTURUYOR SANIRIM
AMA ASIL MESELE ŞURADA FARKLI GÖRMEK İÇİN FARKLI DÜŞÜNMEK GEREK.ALIŞKANLIKLAR KÖRERTİR İNSANI BİLMEM ANLATABİLDİM Mİ :wink: :wink: :wink: :!: :!:

[spastik]

EVET ARKADAŞLAR DÜŞÜNÜN OTURAN BOĞANIN SORUSUNU.ADINIZ AHMET HANGİ ŞEKİLDE TANIMLANMAK İSTERSİNİZ.
DİYELİMKİ BİR ORTAMA GİRECEKSİNİZ VE O ORTAMDA SİZİ TANIYAN BİR KİŞİ VAR VE SİZİ ANLATIRKEN BİRAZDAN SAKAT AHMET GELECEK DEMESİNİ Mİ İSTERSİNİZ YOKSA BİRAZDAN FARKLI Bİ AHMET GELECEK DEMESİNİ Mİ?
HANGİSİ SİZİ TANIMAYANLARIN KAFASINDA MERAK UYANDIRIR.YADA HANGİSİ DAHA SIRADANLIĞI İFADE EDER.KARAR SİZİN.YALNIZ SORUYU YANIRLARKEN SAKAT KELİMESİNİN TOPLUMDA UYANDIRDIĞI TABLOYU KAFANIZDA RESİMLEYİN

[OturanBoğa]

"Ahmet gelecek"i tercih ederim!
Birisi, "hangi Ahmet" derse, o zaman da, "sakat Ahmet. Hani var ya, tekerlekli sandalye kullanan..." denmesi gayet doğaldır. Çünkü birini hatırlamak/hatırlatmak için o kişinin en belirgin özelliklerini sıralarız ve Ahmet'in sakatlıktan daha belirgin bir özelliği yoksa, doğal olarak "sakat Ahmet" olur...

[spastik]

AHMET GELECEK TERCİH EDİLECEKTİR TABİKİ. TARTIŞMA BOYUTUNDAN SORULDU O SORU. SAKAT AHMET FARKLI AHMET KONUSUNU GÜNDEM ETTİĞİNİZ İÇİN BU SORUYU GÜNDEM ETTİM BEN.YANİ İKİ SECENEK ARASINDA KALINSA İNSANLAR HANGİSİNİ TERCİH EDERLERDİ ACABA. YOKSA TABİKİ ARKADAŞIMI ADI İLE TANITACAĞIM AMA UNUTMAYIN Kİ DİĞER KİŞİLER AHMEDİ TANİMIYOR VE BİZ ONA SIFAT TERCİHİNDEYİZ...

[A_GEYiK]

Konu farklı bir yön almış. Kavramlar sizce önemli mi? Adlı başlıktan alıntı yapıyorum.

Spastik, sola çeken, defolu ya da pişt yakışıklı da olabilir, farketmez "ben" olduğumu anlayayımda... Buldum yahu A_GEYiK

Mehmet, bana "Sakat Ahmet gelecek" derken, Ali, bana "uzun saçlı Ahmet" diyecektir. Ya da "Filazof Ahmet" (vs) Karşımızdakine göre en belirgin özelliğimiz ne ise öyle nitelendirecektir.

Bir gün arabam arıza yaptı ve yolda kaldım. Tamircimi arayıp yardıma çağıracağım. Telefon açtım, birçok müşterisi var, haliyle telefonda beni tanımakta güçlük çekecekti. Bunun bilincindeydim. Öncelikle adımı söyledim. "Merhaba Ağabey, ben Muhammed" dedim. Tanımadığını anlayınca "Mavi şahin arabası olan kişiyim" dediğimde yine yeterli bir tanım olmadığını anlayınca "Özürlü olan kişiyim" dedim. Böylelikle beni tanıyabildi.

Tamircime göre, ben özürlüydüm. Ali'ye göre uzun saçlıyım. Anneme göre, biricik oğluyum...

[aysemmm]

ya boşversenize ha topal denmiş,ha sakat denmiş,ha özürlü denmiş,he engelli denmiş.ne önemi varki.insanların size nasıl bir anlamda ifade ettikleri önemlii.benim için farketmez bende sakatım,topalım,engelliyim,özürlüyüm sonuçta bendenimizi zor kullanıyoruz.türkiye şartlarında değişmez bilinen isimler hep kullanacaklar ve kullanıyorlarda engel olamayızkii değilmi ......

[sanalcos]

bana insanlarin sigortasi atmis ARZALI demesini cok istiyorumm....

[gadjodilo]

benide bi kırbaçlayan olsa fena olmas hani :mrgreen:

arabesk ve mazoşist boyutlardan çıksın bu mesele....

[abalı]

BİZ SAKAT KELİMESİNİ BEĞENSEKTE BEĞENMESEKTE SAKATIZ İSTEDİĞİMİZ TERİMLERİ YADA SÖZCÜKLERİ BULMAYA CALIŞSAK DEĞİŞEN NE OLACAK SAKATLIĞIMI ORTADANMI KALKACAĞIZ
SAKAT KELİMESİ DEĞİŞİNCE BEN KALKIP YÜRÜYECEKMİYİM BU OLMIYACAGINA GÖRE DEĞİŞEN BİR ŞEY OLMAYACAK


ABALI

[KanatlıTırtıl]

Versiyon 7: Doğuştan ya da sonradan meydana gelen hastalıklar, sakatlıklar ya da daha geniş ifadeyle vücudun görsel/işlevsel farklılıkları bahane edilerek, toplumsal/yönetsel tutum ve tercihler sonucu yaşamın birçok alanında kısıtlanan, önlerine engeller çıkarılan kişi(ler).

Bildiğim kadarıyla "ya...ya da" kullanımı bu şekilde olmuyor. ya Xxxxx ya cccccc ya da vvvvv şeklinde oluyor. Yani "ya da" yı kullanmadan evvel iki defa "ya" yı kullanmak gerekli.. İlk "ya da" yı "veya" yaptım, ikinciyi de "yahut". Şöyle oldu:

Doğuştan veya sonradan meydana gelen hastalıklar, sakatlıklar yahut daha geniş ifadeyle vücudun görsel/işlevsel farklılıkları bahane edilerek, toplumsal/yönetsel tutum ve tercihler sonucu yaşamın birçok alanında kısıtlanan, önlerine engeller çıkarılan kişi(ler).

Yine de bu tek cümlelik paragraf, kurgu ve imla yapısı olarak rahata eremedi. Ben de bu uzun ve bence biraz karışık tanımdaki kısımları renklere ayırdım.

Bu tanımdan benim anladığım şu:

Aynı cümle içinde, sakat kişi(ler) tanımlanıyor. (kırmızı bölüm)
Sonra cümlenin yüklemi olan "engel çıkarılmak" için bir neden belirtiliyor. (mavi bölüm)
Sonra da tanımın esas yüklemi, yani icraat kısmı, fiil kısmı gizli bir özne kullanılılarak bu uzun cümle yine "kişi(ler)" kelimesiyle devrik şekilde bitiyor. (mor bölüm)

Yani bu paragraf, kişi veya kişileri tanımlama değil, bir durum tanımlama görevi yapmaktadır. Bu tanımda ayrıcai "engelleyici" rolü de, gizli özne olan "toplum" a yüklenmiştir.

Kısaca belirtirsem, bu paragraf asıl amacı "engelli" yi tanımlamak değil, "engellilik" durumunu açıklamaktır.

Ve engel teşkil edecek özne de sadece "toplumsal/yönetsel tutum ve tercihler" şeklinde yaptığı iş belirtilen TOPLUM oluyor..

Sonuç olarak bu tanım TOPLUMU SUÇLUYOR, itham ediyor. Bu şekilde sözlüklere girebilmesi mümkün değil. Çünkü, "sakat" kişinin önündeki sorunların hepsi her zaman topluma mal edilemez. Sakat kişiler de kendi sorunlarından çoğu zaman sorumludur.

...Şu anki TDK nın tanımı daha uygun.. Daha net.

Burada yapılan tanım çok karışık. Aşağıdaki yöntemi uygulayıp, parçalardan bütüne gidersek daha sağlıklı olur kanısındayım.

A. Engelli kimdir?

B. Üstteki A. tanımına dair olanlar için Engellilik nedir?

C. Engellenmişlik nedir?..

Ben de bunları tanımlayacağım vakit bulunca. Kolay gelsin.