Ayrıca yeni yönetmelikle ilgili uygulama açıklamaları da güncellendi.
Uygulama Klavuzu da güncellenir birazdan.
Muhtaçlık Kararı Alınırken, İl/İlçe İdare Kurullarının Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
• Muhtaçlığın tespitinde, Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından özürlünün yakınına ödenen bakım ücreti bir gelir olarak dikkate alınmayacaktır.
• Muhtaçlık kararı verilirken başvuru sahibinin muhtaçlığının tespitinde elde ettiği gelir ve yardım tutarlarının toplamı dikkate alınacaktır.
• Muhtaçlık kararları il veya ilçe idare kurullarınca başvuru tarihinden itibaren en geç 3 ay içerisinde verilecektir.
• Muhtaçlığın tespitinde eşlerin 2022 sayılı Kanuna göre aldıkları aylıklar dikkate alınmayacaktır.
Aylıktan Faydalanamayacaklara ilişkin Yenilikler
• Yetim olmaları nedeniyle fark ücreti alanlar hariç olmak üzere, hangi adla olursa olsun herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan bir gelir veya aylık hakkından faydalananlar ile isteğe bağlı prim ödeyenler dahil olmak üzere Kuruma başvuru tarihi itibariyle sosyal güvenlik kurumlarına uzun vadeli sigorta kolları ya da genel sağlık sigortası kapsamında prim ödeyenler aylık hakkından faydalanamayacaklardır.
• Muhtaçlık sınırına eşit veya üzerinde mahkeme kararıyla veya bir mevzuat gereği bağlanmış devamlı bir geliri bulunanlar aylık hakkından faydalanamayacaklardır.
Aylık Bağlanması İçin Gerekli Belgelere İlişkin Yeni Düzenlemeler
• Yönetmelik ekinde yer alan başvuru formundaki vukuatlı nüfus kayıt örneği ve ikametgâh ilmühaberi bölümleri çıkarılarak başvuru formu yeniden düzenlenmiştir.
• ADNKS’den alınacak yerleşim yeri ve diğer adres bildirim formu gibi elektronik ortamda sağlanması mümkün olan belgeler başvuru sahibinden istenmeden, mahalli maliye teşkilatı personeli tarafından sağlanacaktır.
• Özürlü aylığı için yapılan başvurularda %40-%69 arası özür oranı bulunan vatandaşlardan istenilen Türkiye İş Kurumuna kayıtlı olduğuna dair belgenin alınabilmesi için gerekli müracaat, vatandaşın kendisinin yanı sıra yazılı talepleri üzerine vatandaş adına mal müdürlükleri veya kaymakamlıklar tarafından da yapılabilecektir.
• Aylık bağlanması için gerekli olan belgeler arasından sadece başvuru formu, özürlü sağlık kurulu raporu ve aylık talebinin vasi tarafından yapılması hallerinde mahkemeden alınmış vasilik kararı mahalli maliye teşkilatları tarafından Kuruma gönderilecektir. Aylık bağlanması için gerekli olan diğer belgeler mahalli maliye teşkilatlarında muhafaza edilecektir. Bu doğrultuda İş-Kur belgesi artık Kuruma gönderilmeyecek olup, bu belgenin istenmesine dair yazışma yapılmayacaktır.
• Başvuru sahiplerinden vücut fonksiyon kaybı oranı %40’ın altında olduğu için başvurusu reddedilenler ile il/ilçe idare kurullarınca muhtaç olmadığına karar verilenlerin bu durumları kendilerine mahalli maliye teşkilatlarınca, gerekçesi de belirtilmek suretiyle yazılı olarak bildirilecektir.
• Özürlü sağlık kurulu raporlarının; aslı, ilgili hastane başhekimliği tarafından mühürlenmiş örneği veya kurumca kabul edilmiş elektronik ortamda temin edilen örnekleri kabul edilecektir. Ayrıca özürlü sağlık kurulu raporunun aslının getirilmesi halinde, belgenin fotokopisi, aslına uygunluğunun kontrol edildikten sonra mahalli maliye teşkilatlarında birim amirinin, kurumda ise görevlendirilecek personelin isim ve unvan yazması suretiyle tasdik edilerek kabul edilecektir.
Aylıkların Kesilmesi ve Aylığı Kesilenlerin Yeniden Başvurmasına İlişkin Yenilikler
• Aylıkların veya aylık farklarının kesilmesi maddesine yeni kesilme nedenleri eklenmiştir. Bunları aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz.
- Kişinin aylıktan feragat etmesi,
- Özürlü aylığı, bakıma muhtaç özürlü aylığı ve özürlü yakını aylığı kapsamında aylık bağlanmış ise aylık sahibinin bir işte çalışmaya başlaması veya sosyal güvenlik kurumlarına uzun vadeli sigorta kolları ya da genel sağlık sigortası kapsamında prim ödemesi,
- Yaşlılık aylığı kapsamında aylık bağlanmış olanların kısa veya uzun vadeli sigorta kollarının herhangi birinden prim ödemesi,
- Aylığın 2 yıl boyunca aralıksız olarak alınmaması,
Hallerinde, aylıklar ilk ödeme döneminden itibaren kesilecektir.
• Aylığın 2 yıl boyunca aralıksız olarak alınmaması durumunda bu kapsama girenlerin aylık kesme işlemleri aylığın alınmadığı ilk dönem başından itibaren uygulanacaktır.
• Özürlü aylığı, bakıma muhtaç özürlü aylığı ve özürlü yakını aylığı kapsamında aylık bağlanmış olanlardan isteğe bağlı prim ödeyenler hariç olmak üzere, uzun vadeli sigorta kolları açısından zorunlu olarak sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışması bulunmakla birlikte bu çalışma süresi bir takvim yılı içerisinde toplam süre olarak bir ödeme dönemini aşmayanlar hakkında aylık kesme işlemi uygulanmayacaktır.
• Aylığı kesilenlerden özürlü sağlık kurulu raporu geçerlilik süresi “sürekli” olanların aylıklarının kesildiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde yeniden aylık talebinde bulunmaları halinde özürlü sağlık kurulu raporu istenilmemesi,
Ceza Kovuşturması ve Bildirim Yükümlülüğüne İlişkin Yenilikler
• Aylığa hak kazanmak için kişilerin beyanına dayalı düzenlenen belgelerin gerçeğe uymadığı tespit edildiği takdirde, Kurumun bildirimi üzerine mahalli maliye teşkilatı tarafından, ödenmiş olan aylıklar veya aylık farkları için % 50 fazlası ile borç tahakkuk ettirilecektir.
• Ancak, bildirim yükümlülüğüne uymayarak yersiz aylık tahsilinde bulunanlara ödenmiş olan aylıklar veya aylık farkları için mevcut uygulamadaki %50 fazlası ile borç tahakkuk ettirilmesi yerine artık Kurumun bildirimi üzerine maliye teşkilatı tarafından kanuni faizi ile birlikte borç tahakkuk ettirilecektir.
Muhtaçlığın ve Bakım İlişkisinin Kontrolüne Yönelik Değişiklikler
• Aylık bağlama sonrası yapılacak incelemede tespit edilen eksikliklerin ilgililere bildirilerek 3 ay içinde düzeltilmesi istenecektir. Aksi halde aylıklar kesilerek fazla yapılan ödemeler geri alınacaktır.
• İnceleme neticesinde muhtaç olmadıkları anlaşılanlara aylık bağlanmaz ve varsa bağlanmış aylık ödemesi durdurulacak ve bunların muhtaçlık durumu yeniden incelenmek üzere ilgili il veya ilçe idare kuruluna bildirilecektir.
• Özürlü yakını aylığı ödenenlerin, fiilen bakım ilişkisinin sürdürüldüğü ve aylığın özürlü çocuğun bakımında kullanıldığının tespiti amacıyla gerekli görülen hallerde kontrole tabi tutulacaklardır.
Muhtaçlık Kararının Yeniden Değerlendirilmesi
• İl ve ilçe idare kurulları, verdikleri muhtaçlık kararlarını 5 yılda bir bu Yönetmelikte belirtilen hükümler çerçevesinde, il müdürlüklerinde çalışan personel eliyle yeniden değerlendirecektir. Bu değerlendirme sonucunda muhtaçlığı kalkanlar hakkında il ve ilçe idare kurullarınca karar alınarak durum hak sahibine ve Kuruma bildirilecektir.
• 01.12.2010 tarihinden önce aylığı bağlanmış olup, halen aylık alanların muhtaçlık durumlarının ve bakım ilişkisinin devam edip etmediği, 31/12/2014 tarihine kadar il ve ilçe idare kurullarınca, Yönetmelikte belirtilen hususlar çerçevesinde yeniden değerlendirilecektir. Bu değerlendirme sonucunda muhtaçlığı kalkanlar hakkında il ve ilçe idare kurullarınca karar alınarak durum hak sahibine ve Kuruma bildirilecektir.
