“ İnsanoğlu Nereye?”
İletişim Çağında İletişimsizlik
Şimdi veda etmek üzere olduğumuz 20.yüzyılın başında Almanya’da ilk düzenli şehir içi ulaşım seferleri başlayıp da orta ve alt sınıftan insanlar kenti bir uncundan bir ucuna gezme imkanına kavuştuklarında Alman sosyolok Georg Simmel o korkunç teşhisi koymuştu:
“ İnsanlık tarihinde ilk kez iki insan bu kadar yan yana oturup,bedenleriyle birbirleriyle dokundukları halde saatlerce birbirleriyle konuşmadan yolculuk yapıyorlar.”
Bir iletişimci olarak beni ilgilendiren,düşündüren, kaygılandıran bir durum bu……
………………………………………………………………………….
X kuşağı
Bu yalnızlığa nicedir aşinayız.
Çocuklarımız bir süredir uyku öncesi masallarını yataklarının başucuna konan bir teypten dinliyor.Oyunlarını bilgisayarda oynuyor.Derslerini videodan izliyorlar,kahramanlarını televizyondan seçiyor,sevgilileriyle internette buluşuyorlar.
Bütün bunlar olurken bir odanın içinde yapayalnızlar.
Yüzyılın biz getirip bıraktığı nokta burası……..
Onlara “biberon kuşağı” demek geliyor içimden .80’lerin ekonomik özgürlüğünü kazanmış, “yuppie” annelerinin “memelerim sarkar” endişesiyle emzirmeden yetiştirdiği bebekler büyüyüp yüzyıl sonunda ergen oldular.
Daha cinsellikle tanışmadan AIDS’le karşılaştılar.
Doğum kontrol haplarının yaygınlaşması sayesinde özgür seksin kapılarını aralayan ebeveynlerinin aksine ,tanımadıkları bir virüs yüzünden özgür seksin kapılarını çektiler.
Bu korkunun zoruyla,giderek yalnızlığın güvenli ıssızlığını keşfettiler .Şimdi “dokunmadan yaşama”nın tadını çıkarıyorlar.
Markete gitmeden,internetten sipariş verip bilgisayar aracılığla alışveriş yapıyor,doktorlarına röntgen filmlerini “mail”leyip ,uzaktan muayene oluyorlar.
Onlara “X kuşağı” da deniliyor;ölü kuşak ya da………………………….
En belirleyici özellikleri yalnızlıkları….
Danstan, “ bir bele sarılmanın hazzı”nı alamayan büyüklerin aksine ,kulaklarında wlkmenle “techno” ritminde tek başına dans etmekten haz alıyorlar.
Sofrabaşında aile ile birlikte değil, odalarına ekran karşısında veya burfercide ayaküstü,ama mutlaka yalnız “atıştırmayı” tercih ediyorlar.
Gazete okumuyor, “göz atıyor”lar.
DVD’deki filmi zıplayarak izliyor,kitabı sayfa atlayarak okuyorlar.
İnternette gezinirken aynı anda telefonda konuşabiliyorlar,yemek yiyebiliyorlar,televizyon izleyebiliyorlar ve dergilere göz atabiliyorlar.
Uzun sevişmeler yerine üstünkörü “dokunuş”ları ,uzun konuşmalar yerine kısa “sunuş”ları seviyorlar.
“ İnternette …….” Sitelerden birine girip yarattıkları yeni dili görmelisiniz.hep bir yere yetişme telaşındaymış gibi görünen,konuşan,yazan bir neslin kendine özgü dilini kuruyorlar:
“Hi”(“Hay” okunur,selam yerine geçer) ile başlayıp “Bye” (“Bay” okunur,veda niyetine kullanılır) ile biten “N’aber sorusuna “N’olsun diye yanıtlandığı garip bir geyik muhabbeti….
En çok,kitapçılarda “ünlü roman özetleri” türünden kitaplar görünce onları anımsıyorum.Yüzyılın başındakileri hayata bakışlarını değiştiren kitapların sadece konularıyla ilgileniyorlar.
Sağlıklı yaşıyor,iyi kazanıyor,kolay harcıyorlar….hem parayı hem dostlarını….
Markalarını,okullarını,kariyerlerini ailelerinden,arkadaşlarından ,fikirlerinden daha çok önemsiyorlar.
Hayatı “zap”layarak yaşıyorlar.
Bilgisayarlarında olduğu gibi özel hayatlarında da “sörf” yapmayı,derine dalmadan yüzeysel ilişkiler kurmayı,kök salmadan dolaşmayı yeğliyorlar.
Bu “kök salamama” meselesi , Türkiye açısından özellikle önemli….
Geçenlerde bir arkadaşım “Farkında mısın?” dedi, “…..hiç birimiz dedemizin mezarının olduğu kentte oturmuyoruz artık.”
Hrant Dink’in televizyonda anlattığı anlattığı öykü daha da dramatikti.Her gittiği yeri çiçeklerle bezeyen bir dostunun,son yerleştiği evinin bahçesini çırılçıplak bulunca nedenin sormuş Hrant ve şu yanıtı almış: “Ne zaman bir ağaç ektim de meyvesini yiyebildim ki.?...”
…………………….
Dedelerimizin mezarlarının olduğu yerleri terk ettikten sonra ilkin evimizi,derken işimizi,aşımızı ve nihayet bütün yaşamımızı değiştirdik.
Bütün bunlar yarım asır içinde olup bitti ve hepimizde öyle bir travma yarattı ki hala altından kalkamıyoruz.
Can DÜNDAR’ın
“Nereye?”adlı kitabın “İnsanoğlu nereye” bölümünden
